بودجه بندی سرمایه ای
تهيه كنندگان
مقدمه
بودجه بندي سرمايه اي جزيي از بودجه بندي مالي (بخش دوم بودجه بندي جامع )مي باشد . بخش ديگر بودجه بندي جامع ، بودجه بندي عملياتي است .
تعريف بودجه بندي سرمايه اي
بودجه بندي سرمايه اي عبارت از فرايند تصميم گيري برالي تامين مخارج سرمايه اي در دوره بودجه است .
به عبارت دقيق تر ، بودحه بندي سرمايه اي فرايند تشخيص ، ارزيابي ، طرح ريزي و پشتيباني مالي پروژه هاي عمده سرمايه گذاري در واحد هاي تجاري – توليدي است .
ويژگيهاي بودجه بندي سرمايه اي
اغلب پروژه هاي سرمايه اي تخصيص منابع عمده اي را ايجاب مي كنند .
تصميمات بودجه بندي سرمايه اي معمولاً موجب ايجاد تعهدات بلندمدت مي شود زيرا پروژه هاي مورد بررسي اغلب عمر مفيدي بيش از يكسال دارد.
تصميمات بودجه بندي سرمايه اي ، بر تصميم گيري هاي كلي تري در مورد هدفها و سياستهاي بلند مدت واحد تجاري – توليدي مبتني است .
فرايند بودجه بندي سرمايه اي
1- شناسايي پروژه هاي سرمايه گذاري
2- برآورد منافع و مخارج هر يك از پروژه ها
3- ارزيابي پروژه هاي پيشنهادي
4- تهيه و تنظيم بودجه مخارج سرمايه اي
5- ارزيابي مجدد پروژه ها پس از تصويب
فرايند بودجه بندي سرمايه اي
1- شناسايي پروژه هاي سرمايه گذاري
- اولين مرحله بودجه بندي سرمايه اي شناسايي پروژه هاي بالقوه سرمايه گذاري است .
- در واحدهاي تجاري بزرگ اين پروژه ها معمولاً توسط بخشهاي مختلف تهيه و پيشنهاد مي گردد .
فرايند بودجه بندي سرمايه اي
2- بر آورد منافع و مخارج هر يك از پروژه ها
- جهت ارزيابي پروژه هاي سرمايه گذاري پيشنهادي نياز به داشتن برآوردي از منافع و مخارج آنها مي باشد .
- تهيه اين گونه برآوردها بويژه در مورد پروژه هاي بلند مدت نسبتاً مشكل بوده و مستلزم تجزيه و تحليل هاي دقيق مالي مي باشد .
فرايند بودجه بندي سرمايه اي
3- ارزيابي پروژه هاي سرمايه گذاري
نظر به اينكه مخارج سرمايه اي ، ازجنبه هاي مختلف بر آينده واحد تجاري – توليدي اثر مي گذارد ، لذا لازم است كه كليه پروژه ها به نحوي سيستماتيك ارزيابي و منافع و مخارج هر يك بر آورد شود تا بتوان مناسب ترين آنها را انتخاب كرد .
فرايند بودجه بندي سرمايه اي
4- تهيه و تنظيم بودجه مخاج سرمايه اي
بودجه مخارج سرمايه اي شامل كليه پروژه هاي سرمايه گذاري تاييد شده در دوره بودجه است .
بودجه مخارج سرمايه اي انعكاس نهايي تصميمات مديريت در مورد سرمايه گذاريهاي دوره بودجه است .
اين مديريت واحد تجاري – توليدي مي باشد كه در نهايت در مورد مبالغ سرمايه گذاري و تخصيص منابع ، تصميم گيري مي كند .
در تجزيه و تحليل پروژه هاي سرمايه گذاري و بررسي منافع و مخارج آن ،لازم است كه پارامترهاي ديگري نيز مانند آثار رفتاري قبول يا رد پروژه ها مورد توجه واقع شود .
فرايند بودجه بندي سرمايه اي
5- ارزيابي مجدد پروژه ها پس از تصويب
تمامي برآوردهايي كه درباره رويداد هاي آتي انجام مي شود ، با احتمال ارتكاب اشتباه همراه است .
افزايش دقت برآوردهاي قبلي موجب بهبود برآوردهاي جديد مي شود.
ضمن ارزيابي مجدد ، مقايسه اي نيز ميان پروژه هاي عملياتي و ساير پروژه هاي سرمايه گذاري تحت بررسي انجام مي شود .
روشهاي ارزيابي پروژه ها
روشهاي ارزيابي پروژه ها به 2 دو دسته تقسيم مي شوند :
1- روشهاي مبتني بر تنزيل گردش وجه نقد شامل :
الف – نرخ بازده داخلي (IRR)
ب – ارزش فعلي خالص( (NPV
ج – شاخص سود آوري ( (PI
2- ساير روشهاي ارزيابي پروژه ها
الف – دوره بازيافت سرمايه
ب – معكوس دوره بازيافت سرمايه
ج – نرخ بازده حسابداري
روشهاي مبتني بر تنزيل گردش وجوه نقد
- این روشهای ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری بر ارزش زمانی پول مبتنی است .
منظور از اصطلاح تنزیل گردش وجوه نقد نیز تبدیل کلیه دریافتها و پرداختهای سالهای آتی یک پروژه به ریال زمان حال است .
فرض :
برای ساده تر کردن فرایند ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری ، در روشهای تنزیل وجوه نقد فرض می شود که کلیه دریافتهای نقد یا صرفه جوییهای حاصل از اجرای یک پروژه ، در آخر دوره مالی تحصیل می گردد.
روشهاي مبتني بر تنزيل گردش وجوه نقد
الف – نرخ بازده داخلی IRR : (Internal Rate of Return)
این نرخ ، سود تضمین شده (بازده) ای است که موجب تساوی ارزش فعلی کلیه وجوه دریافتی آتی پروژه سرمایه گذاری با مبلغ سرمایه گذاری یا مخارج اولیه آن گردد .
مثلاً ،اگر مخارج اجرای پروژه ای 1000000 ریال باشد و انتظار برود که در 8 سال آینده ، سالانه 200000 ریال نقداً عاید کند ، نرخ بازده داخلی این پروژه نرخی است که اگر عواید سالانه بر مبنای آن تنزیل شود ، ارزش فعلی آنها مساوی 1000000ریال گردد .
نرخ بازده داخلی IRR :
مثال :
شرکت توفیق در صدد سرمایه گذاری در یک ماشین اتوماتیک می باشد . سرمایه گذاری در این ماشین موجب صرفه جوییهای سالانه ای (ناشی از حذف هزینه دستمزد) به مدت 5 سال به مبلغ 1000000 می گردد . در پایان سال پنجم نیز این ماشین ارزش اقتصادی قابل توجهی ندارد .
قیمت خرید ماشین جدید : 3200000 ریال
هزینه تعویض سیمکشی برق کارخانه در صورت خرید ماشین جدید : 24200 ریال
سایر مخارج نصب و راه اندازی : 128000 ریال
می خواهیم IRR پروژه فوق را حساب کنیم :
نرخ بازده داخلی IRR :
1- محاسبه مخارج پروژه :
3،352،200=128،000+24،200+3،200،000
اینک باید نرخی محاسبه شود که در صورت تنزیل صرفه جوییهای 5 ساله (1000000 ریال در سال) بر مبنای آن نرخ ، رقم 3352200 به عنوان ارزش فعلی بدست آید . یعنی NPV برابر صفر شود .
حل مساله :
(5f(n=×صرفه جویی سالانه =ارزش فعلی
(5f(n= × 1000000 = 3352200
3.3522 f=
حال با توجه به جدول ارزش فعلی بر مبنای اقساط مساوی (سالواره) می توان برای دوره 5 ساله نرخ 15%را استخراج نمود .
نرخ بازده داخلی IRR :
تفسیر نرخ بازده داخلی :
اگر چند پروژه تحت بررسي داشته باشيم ، مديريت مي تواند به تناسب مبلغي كه براي سرمايه گذاري در اختيار دارد ، از معيار نرخ بازده داخلي براي رده بندي پروژه ها استفاده نمايد .
معيار نرخ بازده داخلي نمي تواند به تنهايي مبناي قبول يا رد پروژه هاي سرمايه گذاري قرار گيرد زيرا مديريت بايد پروژه هايي را قبول كند كه نرخ بازده قابل قبولي نيز داشته باشد . يا اينكه :
نرخ بازده داخلي بايد بالاتر از نرخي باشد كه واحد تجاري براي تامين سرمايه (تامين مالي) مي پردازد .
در مثال قبل اگر هزينه تامين مالي كمتر از 15% ( (IRRباشد ، پروژه خريد ماشين جديد پذيرفته نمي شود .
نرخ بازده داخلی IRR :
محاسبه IRR در صورت عدم انطباق فاكتور بدست آمده از پروژه با عدد جدول :
اگر در مثال قبل رقم صرفه جويي سالانه را 800000 ريال در نظر بگيريم ، فاكتور بدست آمده به شرح زير محاسبه مي شود :
4.1903= 800000÷3352000 F=
چون فاكتور فوق با توجه به جدول ارزش فعلي بين 6%و 7% قرار مي گيرد به ترتيب زير عمل مي كنيم :
نرخ بهره فاكتور سالواره
در سطح 6% 4.2142 0.0221 اختلاف
فاكتور محاسبه شده در مثال 4.1903 0.1122 اختلاف
در سطح 7% 4.1002
چون فاكتور محاسبه شده يعني 4.1903 به فاكتور سالواره در سطح 6% نزديكتر است ، مي توان نرخ 6% را بعنوان IRR انتخاب كرد . جهت بررسي دقيقتر به شرح ذيل عمل مي كنيم : 6.2= 0.2%+ 6% 0.2% = 0.1122÷0.0221
نرخ بازده داخلی IRR :
گردش وجوه نقدي نامساوي
مثال : مي خواهيم نرخ بازده داخلي مثال قبل را در صورتي كه مبالغ صرفه جويي به شرح ذيل باشد ، حساب كنيم :
سال مبالغ صرفه جويي
1 1800000
2 1200000
3 1000000
4 500000
5 500000
نرخ بازده داخلی IRR :
براي بدست آوردن IRR مثال مذكور بدليل جريانهاي نقد نامساوي نمي توان براحتي مثال قبل از جدول ارزش فعلي اقساط مساوي استفاده كرد بلكه ناچاريم از روش آزمون و خطا يا از كامپيوتر جهت سرعت كاراستفاده كنيم .
چنانچه از روش آزمون و خطا استفاده كنيم ، لازم است ابتدا نرخ بهره متناسبي انتخاب و برمبناي آن ارزش فعلي جريانهاي وجوه نقد را محاسبه كنيم ، اگر اين ارزش فعلي بيش از مخارج پروژه باشد نشان دهنده اين است كه نرخ اعمال شده كمتر از IRR است . در اينصورت مجددا نرخ بالاتري انتخاب مي گردد و بر مبناي آن ارزش فعلي جريانهاي نقد را مجدداًً محاسبه مي كنيم . اين كار آنقدر ادامه پيدا مي كند تا به IRR برسيم .
نرخ بازده داخلی IRR :
ادامه مثال
تقريب 1: 16%
سال فاكتور تنزيل بر مبناي 16% صرفه جويي نقد ارزش فعلي صرفه جوييها
1 0.8621 1800000 1551800
2 0.7432 1200000 891800
3 0.6407 1000000 640700
4 0.5523 500000 276200
5 0.4761 500000 238100
ارزش فعلي صرفه جويي هاي نقد پنج ساله 3598600
مخارج پروژه 3352200
اختلاف 246400
نرخ بازده داخلی IRR :
ادامه مثال
ملاحظه مي شود كه ارزش فعلي بدست آمده بيش از مخارج پروژه است لذا نرخ داخلي پروژه بايد بيش از 16% باشد . حال نرخ 22 درصد انتخاب مي شود :
ارزش فعلي صرفه جويهاي نقد 5 ساله 3243200
مخارج پروژه 3352200
اختلاف ( 109000)
با نرخ 22 درصد فوق ارزش فعلي جريانهاي نقد كمتر از مخارج پروژه مي شود . بنابراين نرخ بازده داخلي بايد بين 16% و 22% قرار داشته باشد اما چون نرخ 22 درصد اختلاف مطلق كمتري دارد لذا نرخ بازده داخلي به آن نزديكتر است لذا براي مرتبه سوم ، نرخ 20% انتخاب مي شود .
نرخ بازده داخلی IRR :
ادامه مثال
بر اساس نرخ 20% اگر مراحل قبل را تكرار كنيم اختلاف بين ارزش فعلي جريانهاي نقد و مخارج پروژه به 1900 ريال مي رسد و چون ناچيز است بنابراين نرخ 20% را به عنوان IRR در نظر مي گيريم .
- ملاحظه مي شود كه مراحل مذكور مشكل و زمان بر مي باشد . در اين گونه واقع بهترين راه استفاده از كامپيوتر مي باشد .
روشهاي مبتني بر تنزيل گردش وجوه نقد
ب- ارزش فعلي خالص (: (NPV
در اين روش كليه وجوه نقد دريافتي و پرداختي با يك نرخ بازده قابل قبول تنزيل مي گردد .
اگر ارزش فعلي وجوه نقد دريافتي بيش ارزش وجوه نقد پرداختي باشد ،پروژه تحت بررسي قابل قبول خواهد بود .
در اين بررسي ، نرخ بازده قابل قبول كه معمولا مساوي هزينه تامين مالي است ، توسط مديريت انتخاب مي شود .
ارزش فعلي خالص (NPV)
مثال :
اجراي پروژه اي مستلزم پرداخت وجه نقد به مبلغ 3352200 ريال است كه در طول 5 سال همه ساله مبلغ 1000000 ريال صرفه جويي ايجاد مي كند . نرخ بازده قابل قبول براي شركت فوق 12% فرض مي گردد .
مي خواهيم NPV را بدست آوريم :
چون ارقام صرفه جوييها در 5 سال يكسان است ، ارزش فعلي آن براحتي از جدول ارزش فعلي اقساط مساوي( سالواره ) بدست مي آيد .
3604800= (5i = و 5 f (n=× 1000000 PV=
3.6048
ريال 252600=3352200-3604800NPV=
ارزش فعلي خالص (NPV)
ادامه مثال :
بطور كلي زماني كه NPV مثت باشد ، بازده پروژه تحت سرپرستي بيش از هزينه تامين رمايه بكار رفته در آن است .
اگر هزينه تامين سرمايه شركت فوق 16% شود ارزش فعلي خالص پروژه به شرح ذيل محاسبه مي شود :
PV= ريال 3274300 =3.2743×1000000
NPV= 77900- = 3352200 -3274300
بدست آمدن ارزش فعلي خالص منفي به معناي غير قابل قبول بودن پروژه سرمايه گذاري (نه ضرر ) است و موجب رد آن مي گردد .(نرخ بازده طرح سرمايه گذاري كمتر از حداقل مورد توقع است )
ارزش فعلي خالص (NPV)
محاسبه NPV جريانهاي نقد نامساوي
مثال :
فرض كنيد هزينه تامين مالي پروژه اي 12% و جريانهاي نقد در هر يك از 5 سال عمر مفيد پروژه به ترتيب 1800000 ريال ، 1200000 ،1000000 ، 500000 و 500000 باشد . در اين صورت محاسبات مربوط چنين خواهد بود (با فرض 3352200 ريال مخارج پروژه) :
ارزش فعلي خالص (NPV)
ادامه مثال
سال فاكتور تنزيل 12% وجوه نقد حاصل ارزش فعلي وجوه نقد
1 0.8929 1800000 1607200
2 0.7972 1200000 956600
3 0.7118 1000000 711800
4 0.6355 500000 317800
5 0.5674 500000 283700
ارزش فعلي وجوه نقد 3877100
مخارج پروژه 3352200
NPV 524900
مقايسه روش IRR با NPV
اگرچه در اغلب موارد نتیجه ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری در دو روش بالا یکسان است اما در شرایطی خاص ، این روشها می توانند متفاوت باشند :
1- زمان بندی متفاوت گردش نقدی پروژه ها
2- تفاوت مبالغ سرمایه گذاری اولیه پروژه ها
3- تفاوت عمر پروژه ها
4- در روش IRR فرض بر اینست که وجوه نقد حاصل از اجرای پروژه های سرمایه گذاری مجددا با نرخ بازده داخلی سرمایه گذاری می شود . در حالی که در روش NPV فرض بر اینست که وجوه نقد حاصل از اجرای پروژه مجدداً با نرخ بازده مورد انتظار (هزینه تامین مالی ) سرمایه گذاری می شود .
روشهاي مبتني بر تنزيل گردش وجوه نقد
ج – شاخص سود آوری Profitability Index (PI)
به منظور تسهیل تجزیه و تحلیل ارزیابی پروژه ها بر مبنای مقیاسی مشابه ، می توان از شاخص سود آورری استفاده کرد .
محاسبه شاخص سود آوری :
ارزش فعلی وجوه نقد حاصل از اجرای پروژه
=شاخص سود آوری
ارزش فعلی وجوه سرمایه گذاری شده در پروژه
شاخص سود آوری Profitability Index (PI)
مثال
دو پروژه سرمایه گذاری تحت بررسی ، گردش وجوه نقد زیر را در بردارد : (نرخ تنزیل 14%)
سال ماشین بزرگ ماشین کوچک
0 2500000- 10000000-
1 1000000 4000000
2 1000000 4000000
3 1000000 4000000
4 1000000 4000000
شاخص سود آوری Profitability Index (PI)
NPV ماشین کوچک NPV ماشین بزرگ
413700 1654800
در اینجا ظاهراً پروژه ماشین بزرگ بدلیل NPV بیشتر مطلوب تر به نظر می رسد . اما بررسی دقیق ارقام نشان می دهد که قاعدتاً دو پروژه تحت بررسی بایستی یکسان باشند . بنابراین به منظور تسهیل تجزیه و تحلیل ارزیابی پروژه ها بر مبنای مقیاسی مشابه ، می توان از شاخص سودآوری استفاده کرد :
1.17 = 2500000 / 2913700 = شاخص سود آوری ماشین کوچک
1.17 =10000000/ 11654800 = شاخص سود آوری ماشین بزرگ
شاخص سود آوری Profitability Index (PI)
ادامه مثال
شاخص سود آوری مبنایی یکسان را برای مقایسه پروژه های سرمایه گذاری با اندازه های گوناگون فراهم می کند .
هرچه شاخص سود آوری بیشتر باشد مطلوب تر است .
نقطه بی تفاوتی 1PI =
ارزش فعلی خالص منفی پروژه 1PI <
ارزش فعلی خالص منفی پروژه 1PI >
سایر روشهای ارزیابی پروژه ها
الف – دوره بازیافت سرمایه
ب – معکوس دوره بازیافت سرمایه
ج – نرخ بازده حسابداری
دوره بازیافت سرمایه
صرفه جوییهای نقد سالانه / مخارج اولیه پروژه = دوره بازیافت سرمایه
در این روش مدت زمان لازم برای بازیافت مبلغ سرمایه گذاری شده (از راه تحصیل وجوه نقد سالانه ) محاسبه می شود .
مثال
سرمایه گذاری در پروژه ای دارای 140000000 ریال مخارج اولیه می باشد ، در صورت این سرمایه گذاری سالانه 40000000 ریال به مدت شش سال صرفه جویی می شود ، دوره بازیافت عبارت است از :
3.5 = 40000000/ 140000000
بنابراین سرمایه گذاری در پروژه مذکور پس از 3.5 سال بازیافت می شود .
دوره بازیافت سرمایه
تفسیر دوره بازیافت سرمایه
مثال (مبلغ سرمایه گذاری 6000000و 12%)
پروژه الف پروژه ب
1000000 3000000
1000000 2000000
4000000 500000
500000
1000000
3 سال (دوره بازیافت) 4 سال (دوره بازیافت)
دوره بازیافت سرمایه
ادامه مثال
مشاهده می شود که بدلیل اینکه در این روش ارزش زمانی جریانهای نقد در نظر گرفته نمی شود پروژه الف بدلیل مدت زمان کمتر بازیافت سرمایه انتخاب می شود . در صورتی که پروژه ب وجوه نقد بیشتری را در سالهای اول ایجاد می کند .
دوره بازیافت سرمایه معیاری برای سنجش مخاطره نیز محسوب می شود .
معکوس دوره بازیافت سرمایه
نحوه محاسبه : دوره بازیافت سرمایه/1
کاربرد :
این روش برآوردی آسان اگر چه در برخی موراد نه چندان دقیق از نرخ بازده داخلی محسوب می شود . اگر عمر مفید روژه بیش از 2 برابر دوره بازیافت سرمایه باشد ، نرخ برآوردی تقریب نزدیکی از نرخ بازده داخلی خواهد بود .
(ARR) نرخ بازده حسابداری
نحوه محاسبه :
= نرخ بازده حسابداری
جمع هزینه های سالانه اجرای پروژه _ درآمد سالانه حاصل از اجرای پروژه
مبلغ سرمایه گذاری در پروژه
نام گذاري اين روش بدليل بكارگيري مفهوم سود حسابداري در محاسبه آن است .
در اين روش بر خلاف روشهاي قبل ارزيابي پروژه ها هزينه استهلاك نيز مورد توجه قرار مي گيرد .
اين نرخ بليل بكارگيري مفهوم سود حسابداري مورد توجه برخي حسابداران قرار مي گيرد . ولي بدليل در نظر نگرفتن ارزش زماني پول مورد انتقاد قرار گرفته است.
(ARR) نرخ بازده حسابداری
مثال ؛
شركت الف پروژه سرمايه گذاري در يك ماشين توليدي جديد را تحت بررسي دارد . بهاي اين ماشين بالغ بر 20000000 ريال و عمر مفيد آن 5 سال است . مديريت شركت انتظار دارد كه استفاده از اين ماشين موجب تحصيل 10000000 ريال درآمد سالانه اضافي و صرف 2600000 ريال هزينه هاي عملياتي اضافي بشود . در اين شركت براي استهلاك ماشين آلات از روش خط مستقيم استفاده مي شود . مي خواهيم ARR را محاسبه كنيم :
(ARR) نرخ بازده حسابداری
محاسبه هزينه استهلاك : 4000000 = 5 ÷ 20000000
جمع هزينه هاي سالانه : 6600000 = 4000000 + 2600000
نرخ بازده حسابداري : 6600000 – 10000000
20000000
ساير عوامل موثر بر بودجه بندي سرمابه اي
با توجه به اينكه تصميم گيري هاي مديران معمولاً پيچيده تر از تعيين اولويت ها و انتخاب پروژه ها بر مبناي ضوابط مقداري كه تاكنون ذكر شده مي باشد لذا مديران قبل از تصميم گيري نهايي ، بسياري از عوامل ديگر را نيز مورد توجه قرار مي دهند . برخي از اين عوامل به شرح ذيل مي باشد :
1- شرايط اقتصادي (رونق يا ركود)
2- سياستهاي رشد ( رشد معقول با توجه به توان اداره پروژه ها)
3- ارزيابي مخاطره(پروژه هاي زود بازده ريسك كمتري دارند- بازده بيشتر ريسك بيشتر
4-عوامل ادراكي ( قضاوت شهودي و استفاده از تجربيات)
سهميه بندي سرمايه
تعريف : فرايند انتخاب مطلوب ترين پروژه هاي سرمايه گذاري از ميان پروژه هاي بالقوه سودآور ، اصطلاحاً سهميه بندي سرمايه ناميده ميشود.
هدف : حداكثر كردن منافع حاصل از مصرف منابع محدود است .
مقصود از منابع محدود ، وجوه نقد آماده براي سرمايه گذاري و منظور از منافع ، بازده سرمايه گذاري است .
سهميه بندي سرمايه
مثال ؛ گردش وجوه نقد مورد انتظار پنج پروژه سرمايه گذاري شركت تدبير در جدول ذيل آمده است :
شركت تدبير به منظور سرمايه گذاري در اين پروژه ها مبلغ 14000000 ريال در اختيار دارد .عمر مفيد پروژه ها بين 3 تا 10 سال مي باشد و هزينه تامين مالي شركت به ميزان 15% در نظر گرفته شده است . پروژه هاي مذكور برمبناي 4 روش ارزيابي پروژه ها مورد ارزيابي قرار گرفته است .
سهميه بندي سرمايه
همانطور كه جدول فوق نشان مي دهد روشهاي چهارگانه بكار برده شده موجب نتيجه گيري يكسان براي رده بندي پروژه ها نمي شود . به عبارت ديگر اولويت پروژه ها به روش ارزيابي انتخاب شده بستگي دارد .
ماليات بر درآمد و بودجه بندي سرمايه اي
ماليات بر درامد يك رقم پرداخت نقدي عمده در واحد هاي تجاري – توليدي است . بنابراين مديران در كليه تصميمات از جمله تصميمات بودجه بندي سرمايه اي ، آثار مالياتي را مورد توجه دقيق قرار مي دهند.
در ارزيابي پروژه هاي سرمايه اي نيز معمولاً وجوه نقد پس از كسر ماليات بر درآمد ، وارد محاسبات مي گردد .
ماليات بر درآمد و بودجه بندي سرمايه اي
مثال ؛
شركت خدماتي و تاسيساتي زهره در حال بررسي پروژه نصب يك سيستم ارتباطي بين دفتر مركزي و پنج واحد سيار تعميرات خود مي باشد . با بكارگيري سيستم جديد ساعات زيادي در انجام كار اداري و رفت و آمد كاركنان صرفه جويي مي شود . بهاي تجهيزات جديد (مخارج پروژه ) بالغ بر 24000000 ريال به اضافه 1000000 ريال هزينه نصب است . ضمنا لازم است يك اپراتور با حقوق سالانه 13000000 ريال براي اداره سيستم استخدام گردد . نظر به اينكه بكارگيري سيستم جديد موجب صرفه جويي در زمان رفت و آمد واحدهاي سيار بين منازل مشتريان و دفتر مركزي مي شود ، شركت مي تواند هرماه تعداد 80 كار خدماتي جديد را قبول كند . درامد حاصل از هر كار خدماتي بطور متوسط 30000 ريال و هزينه قطعات و ملزومات مصرفي آن بطور متوسط بالغ بر 5000 ريال است . نرخ ماليات بر درآمد 40% و عمر مفيد تجهيزات جديد هم 10 سال و بدون ارزش اسقاط مي باشد .(هزينه تامين مالي 14%)
مي خواهيم سود (وجوه نقد حاصل از اجراي پروژه) پس از كسر ماليات ، NPV وسپس شاخص سودآوري پروژه را پس از كسر ماليات بدست اوريم .
ماليات بر درآمد و بودجه بندي سرمايه اي
ادامه مثال :
الف – محاسبه سود پروژه پس از كسر ماليات :
درآمد سالانه اضافي ( 12×30000×80) 28800000 ريال
هزينه هاي سالانه اضافي :
قطعات و ملزومات (12×5000×80) ( 4800000)
حقوق اپراتور (13000000)
خالص وجه نقد قبل از كسر ماليات 11000000
هزينه استهلاك (10÷25000000) ( 2500000)
سود قبل از كسر ماليات 8500000
ماليات بردرآمد (40%) 3400000
وجوه نقد حاصل از اجراي پروژه پس از كسر ماليات 7600000=3400000- 11000000
ماليات بر درآمد و بودجه بندي سرمايه اي
ادامه مثال
نكته مهمي كه از محاسبات بالا استنباط مي باشد اينست كه اگرچه هزينه استهلاك مستلزم پرداخت وجه نقد نيست ، اما از طريق اثري كه بر ماليات بردرآمد مي گذارد بر گردش وجوه نقد نيز موثر واقع مي گردد.
ب – محاسبه NPV:
ارزش فعلي 7600000 وجه نقد سالانه (10 سال با نرخ 14%) 39642000
ارزش فعلي مخارج پروژه (25000000)
NPV 14642000
ج- محاسبهPI 39642000 ارزش فعلي وجوه نقد حاصل
25000000 ارزش فعلي سرمايه گذاري