پروپوزال بررسي سبك هاي مقابله اي ديني و ويژگي هاي شخصيتي در دانشجويان دانشگاه پيام نور گرگان

به همراه داده هاي فصل 4 و پرسشنامه نگرش مذهبي

مقدمه :

مذهب و سلامت در مفاهیم پزشکی نوین بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات مختلف در نقاط متعدد جهان از نقش مذهب در نقش عاملی محافظت کننده در برابر اختالالت روانی حمایت کرده است. شادکامی که هدف مشترک انسانهاست و همه در تلاش برای رسیدن به آن می باشد (باس، 2000)، ارزشیابی افراد از خود و زندگیشان است.این ارزشیابی ها ممکن است جنبه شناختی داشته باشد مانند قضاوتهای که در مورد واکنش به رویدادهای زندگی ظاهر می شود.بنابراین شادکامی از چند جزء تشکیل یافته که عبارت است از خشنودی از زندگی، خلق و هیجانات مثبت و خوشایند و نبود خلق و هیجانات منفی (داینر و همکاران؛1997)

مالرب  با طرح این پرسش که آیا راهی وجود دارد که بفهمیم چگونه بهترین، بیشترین و پایدارترین شادکامی به دست می آید؟شادکامی معنوی را یگانه شادکامی می داند که درهمه شرایط پابرجا و زوال ناپذیر است.از نظر وی این احساس شادکامی با سختی ها و فشارهای روانی زندگی، همزیستی مطلوبی دارد(مالرب، 1990، ترجمه توکلی، 1379)

بیان مسئله :

براساس جديدترين پژوهش‏هاي جامعه‏شناختي، 95% انسان‏ها به وجود خداوند ايمان دارند. محققان هيچ قومي از اقوام بشري را نيافته‏اند كه صاحب نوعي دين نباشند1.قرآن كريم از اين حقيقت، كه تمام اقوام گذشته داراي يك رسول و طبعاً داراي دين بوده‏اند، در آيات بسياري خبر داده است: «وانْ مِنْ امّة الاّ خَلا فيها نَذير...»(فاطر: 24)، «وَ لِكلِّ قُومٍ هادٍ...»(اعراف: 7) مذهب به عنوان مجموعه‌اي از اعتقادات، بايدها و نبايدها و نيز ارزش‌هاي اختصاصي و تعميم‌ يافته، از مؤثرترين تكيه‌گاه‌هاي رواني به شمار مي‌رود و  قادر است معناي زندگي را در لحظه‌هاي عمر فراهم كند و در شرايط خاص نيز با فراهم‌سازي تكيه‌گاه‌هاي تبييني، فرد را از تعليق و بي‌‌معنايي نجات دهد. آملينگ از مذهب به مثابه يك مجموعه عقايد سازمان ‌يافته ياد مي‌كند كه به سؤالات زندگي پاسخ مي‌دهد. و در قالب متون مذهبي، تشريفات و اعمال سازمان‌دهي مي‌شود.

اسپيكلا و همكاران مذهب را به عنوان يك نظام مرجع براي تفسير وقايع زندگي مورد بحث قرار مي‌دهند. مذهب به عنوان يك نظام با معنا تصور مي‌شود كه افراد از آن براي كمك به فهم مسايل جهاني، پيش‌بيني، مهار وقايع و حفظ حرمت خود استفاده مي‌كنند. در همين زمينه، يكي از موضوعات ديني و مذهبي، كه از سوي محققان به عنوان شاخص پيروي يا تمايل به آموزه‌هاي ديني در پيشينه تحقيقات مطرح شده، جهت‌گيري مذهبي است. اين مفهوم بر دلايل ابزاري و غيرابزاري بودن افراد، در گزاردن كنش‌هاي مذهبي دلالت دارد. جهت‌گيري مذهبي عبارت است از: عملكرد فرد بر اساس باورهاي ديني خود.

جهت‌گيري مذهبي به قرار مرجعيت بخشيدن به ساختار روابط و مناسبات در تمام ابعاد آن، در پرتو رابطة انسان با خدا تعريف شده است.10در حوزه روان شناسي، آلپورت نخستين محققي هست كه جهت‌گيري مذهبي را مورد بررسي قرار داده است. مقصود آلپورت از جهت‌گيري مذهبي، تركيبي از باورهاي مذهبي، رفتارها و انگيزه بود. از ديدگاه آلپورت، اين جهت‌گيري مذهبي به دو صورت جهت‌گيري مذهبي دروني و جهت‌گيري مذهبي بيروني مي‌باشد.

اهداف تحقیق :

هدف کلی:

بررسی سبک های مقابله ای دینی و ویژگی های شخصیتی در دانشجویان دانشگاه پیام نور گرگان.

اهداف جزعی:

1-بررسی نقش تقوی بر ویژگی شخصیتی دانشجویان .

2- بررسی نقش رضایت دینی بر ویژگی شخصیتی دانشجویان .

اهمیت و ضرورت :

دین کهنترین، نافذترین و اثرگذارترین نهاد اجتماعی بشر است. در جهان امروز از انسان دین ورز )Homoreligiosus( سخن می گویند زیرا مطالعات جدید نشان داده است دین مداری و گرایش به دین در تمام جهان از کشورهای توسعه نیافته تا کشورهای پیشرفته در حال افزایش است. نظریة انحطاط دین بر اثر پیشرفت و افزایش رفاه مادی در آستانه خروج از ادبیات علمی است .

دینی بودن )Religiousness( به هر فرد یا پدیده ای که ارزش ها و نشانه های دینی در آن متجلی باشد اطالق میشود. دینداری شخص در گرایش و کنشهای آشکار و پنهان او قابل شناسایی است. فرد دینی به دو

روش قابل شناسایی است. یکی از میزان پایبندی و التزام دینی )Religious Commitmentt( و دیگری از روی افکار، گرایش ها و اعمالی که متأثر از نگرش دینی باشد. به عبارت دیگر دینداری عبارت است از داشتن اهتمام دینی )Involvement Religious ( به گونه ای که نگرشها و کنش های فرد متأثر از آن باشد )2 (. کارکرد اصلی دین در زندگی افراد، آرامشبخشی، تولید شادابی، معنادادن به زندگی و رضایت درونی و اصیل است. نقش اصلی دین در تأمین نیازهای آدمی، کاهش رنج و درد با معنابخشی به این رنج ها و دردهاست. شاید علم توانایی کاهش رنجهای بشری را داشته باشد، اما قادر به معنابخشی به آالم و مصیبتهای بشر نیست )3(. مطالعات متعدد محققان مسلمان نشان داده است برخورداری از باورهای دینی و به جا آوردن اعمال و مناسک مذهبی نقش مهمی در کاهش اختالالت روانی، بزهکاری، گرایش به خودکشی و سوء مصرف مواد دارد )6-4 (. جهتگیری مذهبی به معنای رویآورد کلی شخص در ارتباط با موجودی متعالی است و عبارت از مجموعهای از اعتقادات، اعمال و تشریفات خاص در زندگی روزمره است. افراد دارای جهت گیری مذهبی بر اساس اسالم دارای اعتقادات و باورهایی هستند که بر نگرش و رفتارهای آنان تأثیر گذاشته و در نتیجه سبکزندگی و رفتار آنان متأثر از دینورزی و جهت گیری مذهبی آنان است . رفتارهای خودکشی گرایانه به طیف وسیعی از رفتارها اطالق میشود که هستة مرکزی آنها آسیب رساندن به خود با قصد کشتن خود است. افکار خودکشی )Thoughts Suicide(، اقدام به خودکشی )At- Suicide tempts( و خودکشی کامل )Completions Suicide ( نمونهای از این رفتارهاست . طیف گسترده ای از عوامل بیولوژیک، روانشناختی، اجتماعی و معنوی در گرایش به خودکشی تأثیرگذار است. سن نوجوانی، سوءمصرف مواد و شکستهای مکرر . مرد بودن، وجود سابقة خودکشی بین اعضای خانواده، برخی اختالالت روانشناختی . اختالفات زناشویی، ضعف در مهارت های مقابله ای، ویژگیهای شخصیتی .، فقدان حمایت اجتماعی، ضعف در باورهای دینی .از جمله عوامل خطر برای خودکشی در ایران محسوب میشود.

فرضیات تحقیق :

1-فرض بر این است بین تقوی و ویژگی شخصیتی دانشجویان ارتباط وجود داشته باشد.

2-فرض بر این است بین رضایت دینی و ویژگی شخصیتی دانشجویان ارتباط وجود داشته باشد.

سوالات تحقیق :

1-آیا بین تقوی و ویژگی شخصیتی دانشجویان ارتباط وجود دارد؟

2-آیا بین رضایت دینی و ویژگی شخصیتی دانشجویان ارتباط وجوددارد؟

متغیرها :

دو دسته متغیر داریم:

الف)وابسته:

ویژگی شخصیتی دانشجویان.

ب)متغیرهای مستقل :

1-تقوی.

2-رضایت دینی.