فهرست
جنگ نرم. 1
تعریف جنگ نرم. 1
دلایل استفاده از جنگ نرم. 2
تفاوتهای جنگ نرم و جنگ سخت.. 3
اهداف جنگ نرم. 4
ابزارهاي جنگ نرم. 5
چه افراد و تشكلهايي هدف جنگ نرم هستند؟. 5
پدافند غيرعامل جنگ نرم. 6
تفاوت پدافند عامل و پدافند غير عامل جنگ نرم. 7
تفاوت پدافند غيرعامل جنگ نرم و فرهنگ سازي.. 7
ضرورت اعلام حالت اضطراري جنگ نرم به مردم. 8
شناخت نقاط ضربه پذير فرهنگي و اهداف دشمن براي برنامه ريزي پدافند غيرعامل. 9
اطلاع رساني بموقع براي ايجاد آمادگي دائمي در مردم. 10
جلب اعتماد عمومي به منابع اطلاع رساني داخلي.. 11
تمرکز زدايي و ايجاد مراکز متعدد پناه‌گاههاي فرهنگي براي ارائه سريع کمکهاي اوليه جنگ نرم. 12
مقاوم سازي فکري مردم براي کاهش خسارات جنگ نرم. 13
ايجاد سوء ظن دائمي نسبت به دشمن. 15
تقويت اعتماد به نفس مردم به داشته هاي فرهنگي و ملي خود. 17
تقويت مسئوليت پذيري نسبت به سرنوشت کشور. 18
منابع: 18
تفاوتهای جنگ نرم و جنگ سخت
1- حوزه تهديد نرم اجتماعي، فرهنگي و سياسي است، در حالي كه حوزه تهديد سخت امنيتي و نظامي مي‌باشد؛
2- تهديدهاي نرم پيچيده و محصول پردازش ذهني نخبگان و بنابراين اندازه‌گيري آن مشكل است، در حالي كه تهديدهاي سخت؛ عيني، واقعي و محسوس است و مي‌توان آن را با ارائه برخي از معيارها اندازه‌گيري كرد؛
3- روش اعمال تهديدهاي سخت، استفاده از زور و اجبار است، در حالي كه در نرم، از روش القاء و اقناع بهره‌گيري مي‌شود. و تصرف و اشغال سرزمين است در حالي كه در تهديد نرم، هدف تاثير‌گذاري بر انتخاب‌ها، فرآيند تصميم‌گيري و الگوهاي رفتاري حريف و در نهايت سلب هويت‌هاي فرهنگي است؛
اهداف جنگ نرم
1- استحاله فرهنگي در جهت تأثيرگذاري شديد بر افكار عمومي جامعه مورد هدف با ابزار خبر و اطلاع رساني هدفمند و كنترل شده كه نظام سلطه همواره از اين روش براي پيشبرد اهداف خود سود جسته است.
2- استحاله سياسي به منظور ناكارآمد جلوه دادن نظام مورد هدف و تخريب و سياه نمايي اركان آن نظام.
3- ايجاد رعب و وحشت از مسائلي همچون فقر، جنگ يا قدرت خارجي سركوبگر و پس از آن دعوت به تسليم از راه پخش شايعات و دامن زدن به آن براي ايجاد جو بي اعتمادي و ناامني رواني.
4- اختلاف افكني در صفوف مردم و برانگيختن اختلاف ميان مقام هاي نظامي و سياسي كشور مورد نظر در راستاي تجزيه سياسي كشور.
ابزارهاي جنگ نرم
جنگ نرم با پشتوانه قدرت نرم انجام مي گيرد. بنابراين تمامي ابزارهاي حامل قدرت نرم را بايد به عنوان ابزارهاي جنگ نرم مورد توجه و شناسايي قرار داد. اين ابزارها انتقال دهنده پيام ها با اهداف خاص هستند. در عصر ارتباطات با تنوع ابزاري براي انتقال پيام از يك نقطه به نقطه ديگر هستيم. رسانه ها شامل راديو، تلويزيون و مطبوعات، عرصه هاي هنر شامل سينما، تئاتر، نقاشي، گرافيك و موسيقي، انواع سازمان هاي مردم نهاد و شبكه هاي انساني در زمره ابزار جنگ نرم به شمار ميآيند.
چه افراد و تشكلهايي هدف جنگ نرم هستند؟
همه افراد جامعه ميتوانند بخش هاي مشخصي باشند كه مورد نظر راه اندازان جنگ نرم قرار گرفته اند و البته اين موضوع وابسته به هدفي است كه باني جنگ نرم آن را دنبال مي كند. اقشار مورد نظر بانيان جنگ نرم بستگي به هدف آنها دارد كه ميان مدت است يا عمومي و با توجه به هدف اقشار را تحت نظر مي گيرند اما در حالت كلي مي توان گفت كه گروه هاي هدف در جنگ نرم، رهبران، نخبگان و توده هاي مردم هستند. نخبگان نيروهاي مياني را تشكيل مي دهند و مي توانند به عنوان تصميم گيران و تصميم سازان يك حكومت مطرح باشند. نخبگان جامعه مدني مانند رهبران احزاب و... هم با آشفتگي ذهني خود، مي توانند ترس را به ذهن مردم انتقال دهند، وحشت ايجاد كنند و روحيه ملت را درهم بشكنند.
پدافند غيرعامل جنگ نرم
در جنگ سخت هر اقدام غير مسلحانه‌اي که موجب کاهش آسيب پذيري نيروي انساني، ساختمان ها، تاسيسات، تجهيزات، اسناد و شريان هاي کشور در مقابل عمليات خصمانه و مخرب دشمن گردد، پدافند غيرعامل خوانده مي شود. به بيان ساده‌تر پدافند غيرعامل، مجموعه اقداماتي است که انجام مي شود تا در صورت بروز جنگ، خسارات احتمالي به حداقل ميزان خود برسد. هدف از اجراي طرح‌هاي پدافند غيرعامل كاستن از آسيب‌پذيري نيروي انساني و مستحدثات و تجهيزات حياتي و حساس و مهم كشور عليرغم حملات خصمانه و مخرب دشمن و استمرار فعاليت‌ها و خدمات زير بنايي و تامين نيازهاي حياتي و تداوم اداره كشور در شرايط بحراني ناشي از جنگ است.
تفاوت پدافند عامل و پدافند غير عامل جنگ نرم
پدافند عامل مسئول اجراي عمليات بازدارنده بر ضدحملات دشمن است. روي پدافند عامل به سمت دشمن قرار دارد. در جنگ نرم دشمن با ابزارهايي مانند ماهواره ها، فضاي مجازي، اعتصابات و شايعه سازي و امثال آن ضربت خود را وارد مي کند. پدافند عامل وظيفه دارد از اصابت هر يک از حملات به نيروهاي خودي جلوگيري نموده و يا عامل حمله کننده را نابود نمايد . مثلا ارسال پارازيت روي فرکانس ماهواره ها، فيلتر کردن سايتهاي مخرب و يا مقابله با شورشها و اعتصابات براندازنده از موارد پدافند عامل جنگ نرم است. تخريب مسجد ضرار با دستور خداوند متعال در قرآن و توسط پيامبر گرامي اسلام يک مورد از پدافند عامل جنگ نرم است.
تفاوت پدافند غيرعامل جنگ نرم و فرهنگ سازي
آنچه مسلم است هر دوي پدافند غيرعامل جنگ نرم و فرهنگ سازي، در حوزه افکار، باورها و انديشه هاي مردم فعاليت مي کنند. اگرچه شباهتهايي در روشها و محتواي آنها وجود دارد، ولي از لحاظ کارکرد اجرايي با يکديگر متفاوت هستند. در ذيل به اين تفاوتها اشاره مي کنيم:
1.در فرهنگ سازي به اهداف دراز مدت فرهنگي و زير ساختهاي ذهني و باورهاي مردم پرداخته مي شود
2.در فرهنگ سازي اختلاف سليقه ها و نوع برداشتهاي متفاوت از اوضاع مجاز است.
3.وظايف پدافند غيرعامل جنگ نرم موقتي و حتي غيرعادي است.
4.در فرهنگ سازي تربيت براي علم اولويت دارد.
ضرورت اعلام حالت اضطراري جنگ نرم به مردم
در جنگ سخت بمباران شهرها و احساس ناامني به وضوح قابل لمس است. مردم هم بطور طبيعي براي حفاظت از خود هشدارهاي امنيتي را جدي گرفته و خود را براي حالت جنگي آماده مي کنند.
شناخت نقاط ضربه پذير فرهنگي و اهداف دشمن براي برنامه ريزي پدافند غيرعامل
مسلح کردن جامعه به پدافند غير عامل جنگ نرم نيازمند شناخت نقاط ضعف و نقاطي است دشمن آنها را مورد هدف قرار مي دهد.
اطلاع رساني بموقع براي ايجاد آمادگي دائمي در مردم
اگر مردم براي حوادث آماده باشند هيچگاه گرفتار شبيخون نمي شوند. غافلگير شدن هميشه تلفات را افزايش مي دهد. لذا يکي از اصول پدافند غيرعامل جنگ نرم ايجاد آمادگي فکري براي کاهش تلفات ناشي از شبيخون جنگ نرم است.
جلب اعتماد عمومي به منابع اطلاع رساني داخلي
مهمترين پارامتر براي جذب مخاطب به منابع اطلاع رساني، ايجاد اعتماد عمومي به آنها است. اعتماد مهمترين نقطه کليدي در پدافند غير عامل جنگ نرم است. دشمن براي خنثي سازي منابع خبري نخست از آنها اعتماد زدايي مي کند.
1.حداکثر پوشش نسبت به وقايع داشته باشد. سانسور اعتماد را از بين مي برد. اصولا در دنياي کنوني سانسور تقريبا امکان ندارد.
تمرکز زدايي و ايجاد مراکز متعدد پناه‌گاههاي فرهنگي براي ارائه سريع کمکهاي اوليه جنگ نرم
همانگونه که گفته شد اطلاع رساني به موقع بمانند کمکهاي اوليه در جنگهاي سخت ميزان تلفات را را کاهش مي دهد. در هنگام نياز اين اطلاع رساني بايد سريع صورت گيرد تا قبل از آنکه موجب بدبيني و تشويش اذهان شود، فرد را به حالت عادي بازگرداند.
مقاوم سازي فکري مردم براي کاهش خسارات جنگ نرم
مقاوم سازي فکري مردم يک از عوامل موثر در کاهش تلفات و خسارات جنگ نرم است. مقاوم سازي فکري بدان معناست که افکار عمومي هميشه سپري به همراه داشته باشد تا از ضربات مصون بماند. سپر فکري باعث مي شود که القائات دشمن به باور مردم تبديل نشود. در بهترين حالت، فکر مقاوم، جوسازي هاي دشمن را به عنوان سم تلقي کرده و خود را از آن دور نگاه مي دارد و يا اجازه رسوب شدن در ذهن و تبديل شدن به باور را نمي دهد.
ايجاد سوء ظن دائمي نسبت به دشمن
جمله تاريخي ديگر امام "آمريکا شيطان بزرگ است." يکي از اصول پدافند غير عامل است. امام اين جمله را با استناد به آيات قرآن متذکر شده است. قرآن مي فرمايد: " اي مردم! ... به تحقيق شيطان دشمن شماست. پس او را دشمن خود بدانيد." تفسير عيني اين آيه اين است که: "اي مردم ايران! آمريکا دشمن شماست. پس اورا دشمن خود بدانيد."
تقويت اعتماد به نفس مردم به داشته هاي فرهنگي و ملي خود
فرق انسان کريم با لئيم در نوع شناختي است او از خود دارد. لئيم خود را حقير و پست مي داند. ولي کريم در درون احساس عظمت مي کند. احساس عظمت دروني، انسان کريم را از انجام امور پست باز ميدارد.
تقويت مسئوليت پذيري نسبت به سرنوشت کشور
مسئوليت پذيري براي عکس العمل سريع در زمان جنگ نرم بسيار مهم است. سرعت در حمايت از جريان حق باعث کاهش آسيب به افکار عمومي مي شود.
منابع:
۱. جوزف اس. نای (1389). قدرت نرم ؛ ابزارهای موفقیت در سیاست بین الملل، مترجم: سید محسن روحانی ـ مهدی ذوالفقاری (با مقدمه دکتر اصغر افتخاری)، ناشر: تهران، دانشگاه امام صادق(ع)
۲. داوود رنجبران (1388). جنگ نرم، ناشر: تهران ـ ساحل اندیشه
۳. ژان میلسن و همکاران (1389). دیپلماسی عمومی نوین ؛ کاربرد قدرت نرم در روابط بینالملل، ترجمه: دکتر رضا کلهر ـ سید محسن روحانی، ناشر: تهران ـ دانشگاه امام صادق (ع)
۴. احمد حسین شریفی (1389). جنگ نرم، ناشر: قم ـ انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)