این فایل در قالب فرمت Power Point قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد

چکیده

کینوا (Quinoa) گیاه جدیدی است که تا كنون در ايران مورد بررسي قرار نگرفته و از آن بهره‌برداري نشده است. نام علمي آن chenopodium quinoa Willd است و بومي كوه‌هاي آند در بوليوي، شيلي و پرو است. کینوا بسیار خوش هضم بوده حتی سبکتر و خوش هضم تر از دانه های برنج می باشد منبع غنی آهن ،پروتئین، منیزیم، فیبر، فسفر و ویتامین ب 2 می باشد. کینوا مقدار قابل توجهی‌ پروتئین دارد، کینوا 9 اسید آمینه ضروری دارد. پروتئین مورد نیاز بدن انسان به راحتی با مصرف آن تامین می شود. برگها عمدتاً به عنوان يك سبزي برگدار مثل اسفناج خورده مي شوند. جهت بررسي سازگاري و پتانسيل توليد محصول گياه كينوا در آبان ماه سال زراعی 90-89 بذر سه نمونه زراعي كينوا به نام‌هاي Santa Maria , Sajama و Sajama Iranshahr در 6 تکرار در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان کشت شدند.

ويژگي‌هاي زارعي و مرفولوژي آنها یاداشت شد. نتایج تجزيه واريانس نشان داد تنوع بالایی بین سه نمونه از نظر صفات كمي و خصوصيات كيفي وجود دارد. متاسفانه گیاه وارد فاز گلدهی نگردید. فراوانی و پراکندگی بالای گونه های مختلف سلمک در منطقه موید سازگاری این گیاه در منطقه می باشد. تاریخ کاشت نامناسب را می توان از علل اصلی عدم تولید بذر کینوا در این بررسی برشمرد. با توجه به کم توقع بودن کینوا امید است در سالهای آینده با تحقیق و مطالعه روی تاریخ های کاشت متفاوت و همچنین تعیین شرایط زراعی مطلوب بتوان این گیاه را به عنوان یکی از کشت های موفق در مناطق شمالی استان معرفی نمود.

گیاه کینوا،  برای مقابله با گرسنگی، به کمک برنج می‌آید!

کینوا به عنوان یک غذای سالم، یک جایگزین عالی برای برنج محسوب می‌شود

با افزایش جمعیت، نیاز روز افزون بشر به مواد غذایی، هر روز بیشتر می‌شود، در این خصوص، یافتن و روی آوردن به مواد غذایی جدید، یکی از راهکارهایی است که می‌تواند به کمک بشر آمده و از بروز بحران‌های غذایی جلوگیری کند. با توجه به مصرف بالای گندم و برنج، کینوا، گیاهی است که می‌تواند به عنوان جایگزین مورد استفاده قرار گیرد.

ارزش غذایی کینوا

 چیزی که این گیاه را از بیشتر گیاهان زراعی به‌ جز خانواده لگوم‌ها متمایز می‌سازد، میزان بالای پروتئین (9.1 درصد تا 14.8 درصد) آن است. کینوآ دارای همه اسیدآمینه‌های ضروری بوده و از لحاظ مواد معدنی، ویتامین‌ها، اسیدهای چرب و سایر مواد غذایی غنی است. دانه‌های این گیاه مقدار سدیم کمتر ولی میزان کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، آهن، مس، منگنز و بیشتری از گندم، جو و ذرت دارند. ضمن آنکه کینوا حاوی اسیدآمینه‌ای به نان لیزین lysine است که در ذرت، گندم یا غلات دیگر وجود ندارد. به دلایل فوق، کینوا می­تواند یک جایگزین عالی برای برنج و به ‌عنوان یک غذای سالم محسوب شود. غله‌ا‌ی کامل که باعث ایجاد سیری طولانی مدت می‌شود و هر فنجان آن حاوی حدود ۴ میلی گرم آهن است. ارزش غذایی بسیار بالای دانه یا بذر این گیاه، موجب مقایسه‌ی آن با شیر خشک توسط سازمان خواروبار جهانی (FAO)  گردیده است.

سازگاری با شرایط اقلیمی: واریته‌های مختلف کینوآ در دماهای بین چهار تا 35 درجه سانتی‌گراد قرار داشته و از سطح دریا تا ارتفاع چهار هزار متر بالای سطح دریا رشد می‌کند. سازگاری بسیار زیاد با تنوع اقلیمی و مصرف بهینه آب توسط این گیاه باعث شده است تا کینوآ به‌عنوان یک جانشین بسیار خوب در مقابله با تغییر اقلیم در نظر گرفته شود.

مقاومت کینوآ: واریته‌های کینوآ به خشکی و شوری مقاوم هستند. بنابراین مقاومت این گیاه به‌عنوان یک گیاه هوشمند اقلیمی ثابت شده است.

شرایط کاشت

کینوا گیاه مناطق خشک و نیمه خشک بوده و کاملاً به شرایط کم آبی مقاوم است. این گیاه قادر است تمام شرایط آب وهوایی از 4 تا40درجه راتحمل کند. معمولا خودگشن است اما دگر گرده افشانی نیز به میزان 10 تا 15 درصد در آن رخ می‌دهد. دانه در خوشه‌های بزرگ بر روی یک خوشه که شبیه سورگوم است تولید می‌شود. اگر رطوبت کافی باشد جوانه زدن بذر، 24 ساعت پس از کاشت شروع می‌شود و در سه تا پنج روز گیاه نمایان می‌گردد. بهترین pH برای رشد آن 6 تا 7 است اما قادراست دررنج  pH اسیدی پایین یعنی 5/5 (متحمل به سمیت آلومینیوم) تا قلیایی بالا یعنی 5/9 رشد کند. همچنین قادر به رشد در زمینهای سبک تا خشن می‌باشد. نیاز آبی آن400 تا800 میلیمتر بوده و حتی با 250 میلیمتر نیز نتیجه ایده‌آل به دست می­دهد.

طول دوره رشدی گیاه 4 تا 7 ماه می باشد و این گیاه را از  اردیبهشت تا مرداد ماه میتوان کشت نمود، اما بهترین زمان کشت برای برداشت بهینه، مرداد ماه است. میزان بذر مصرفی آن 15 تا40 کیلوگرم در هکتار می‌باشد. عملکرد تولید این گیاه 1200 تا5000 کیلوگرم در هکتار است که در زمین­هایی با شرایط خاص وخیلی ضعیف به حدود 400 تا1200کیلوگرم در هکتار می­رسد. ‘Sajama’ و ‘Santa  Maria’  از ارقام مهم زراعی این گیاه به شمار می‌روند  که تولید و عملکرد رقم ‘Santa Maria’ بیشتر می باشد.

بذر این گیاه را می‌توان صادر کرد و مهترین خریدارهای بذر این گیاه کشورهای آمریکا- فرانسه- آلمان و.. می باشد.

چرا سرمایه‌گذاری برای کاشت کینوآ مهم است؟

کینوآ می­تواند نقش مهمی را در ریشه‌کنی گرسنگی، سوءتغذیه و فقر ایفا ‌کند. طبق گزارش سایت آماری فائو طی سال‌های 1992 تا 2010 سطح زیر کشت و کل تولید این گیاه در کشورهای عمده تولیدکننده مانند بولیوی و پرو تقریباً دوبرابر و سه‌برابر گذشته است. همچنین، در حال حاضر، تولید کینوآ در 70 کشور دنیا از جمله؛ هند، فرانسه، انگلستان، سوئد و... گسترش یافته است. از آنجا که ایران کشوری با تنوع آب و هوایی فراوان و جمعیتی رو به رشد است، بررسی و تحقیق برای بهره برداری از این گیاه جدید و مناسب برای تولید مواد غذایی و خصوصاً با توجه به شرایط زراعی کشور از جمله؛ بحران آب، شوری خاک و ... می­تواند بسیار با اهمیت باشد.

ارزش غذایی کینوا:

از برگهای جوان به عنوان سبزی تازه یا به صورت پخته در ترکیب غذایی مانند، خوراک سبزیجات، کوکو وآش استفاده می شود.ولی محصول اصلی این گیاه، دانه آن است که دارای ارزش غذایی بالایی است.محصول کینوا در کشورهای آمریکای جنوبی بنام خاویار سبزی و برنج اینکا هم معروف است.ارزش غذایی بسیار بالای دانه یا بذر آن موجب مقایسه ی آن توسط سازمان خوار و بار جهانی (FAO) با شیر خشک گردیده است.دانه های این گیاه مقدار سدیم کمتر ولی میزان کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، آهن، مس، منگنز و روی بیشتری از گندم، جو و ذرت دارند. گیاه کینوا تاکنون در ایران مورد بررسی تحقیقاتی و کشت و کار قرار نگرفته است. در این تحقیق برای اولین بار سازگاری، فنولوژی و تولید محصول این گیاه در مزرعه تحقیقاتی در دو فصل مورد ارزیابی قرار گرفت.

نتایج و بحث :

برای بررسی قوه ی نامیه بذر دو رقم کینوا Sajama و Santa Maria در شرایط گلخانه در اردیبهشت 1388 در داخل گلخانه در کرج کشت شده که بذور دارای قوه ی نامیه ی بالا و طی 48 ساعت جوانه زدند. برای بررسی سازگاری، فنولوژی و تولید محصول گیاه کینوا بذر دو رقم زراعی گیاه کینوا در اردیبهشت ماه سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح وتهیه نهال و بذر در کرج به صورت مشاهده ای کشت شدند، بذور بعد از سه روز جوانه زدند و گیاه رشد کرده و استقرار یافتند.در اواخر خرداد تعدادی از بوته های هر دو رقم ورس کردند.بررسی بوته های ورس کرده در آزمایشگاه و با کشت نمونه های آلوده در محیط کشت اسیدی، سیب زمینی، دکستروز آگار نشان داد که آلودگی به جدایه های قارچ Rhizoctonia sp وجود داشت. گیاهان رشد مناسب از نظر رویشی بودند و در اواخر خرداد پانیکل تشکیل و 90% بوته ها به گل رفتند و دربعضی گلها نیز گرده هویدا شد.بذور کاشته شده در مرداد ماه بعد از یک هفته جوانه زده، بعضی از گیاهان بخوبی مستقر نشده و تراکم بوته ها در بعضی خطوط کم که در تاریخ 03/06/1388 واکاری انجام شد.

در تاریخ 18 شهریور پانیکل تشکیل و گیاهان در حال گلدهی بودند. در اول مهر هر دو رقم درحال گلدهی کامل و گرده افشانی بودند و تفاوت محسوسی نداشتند. در عین حال هر دو رقمی که پانیکل تشکیل داده بودنند گلدهی را آغاز کردند وجود داشت که علامت گذاری شدند.پس از مدتی پیچیدکی برگ ظاهر شد که دلیلش شته بود که با سمپاشی ایمیداکلوپراید، شته ها از بین رفته و گیاه به حالت نخستین خود بازگشت.گیاهان هردو رقم دارای تنوع از نظر : ارتفاع، رنگ بوته ها، گل آذین، تاریخ گلدهی، رسیدگی و رنگ دانه ها بودند که حاکی از عدم یکنواختی ارقام بود و در آینده بعنوان متبع ژنی مورد بهره برداری در تحقیقات بعدی قرار می گیرد.

از نظر رنگ بذور دو رقم کینوا به رنگ های سفید، کرم، زرد، صورتی، طوسی، صورتی و سیاه مشاهده گردید.ارتفاع بوته گیاهان دارای تنوع و در تحقیق بین 64-137 سانتی متر بود. میانگین ارتفاع بوته ها برای ارقام Sajama 5/107 سانتی متر و برای رقم Santa Maria 7/99 سانتی متر بود. همانگونه که در گلدهی گیاهان تنوع مشاهده شد در رسیدگی بوته های ارقام فوق نیز تنوع وجود داشت.شاخص برداشت در نمونه های رقم Sajama  بین 46/27-4-59 درصد و میانگین آن 04/45 درصد بود. شاخص برداشت در نمونه های گزینش شده رقم    Santa Maria بین 12/48-53/60 درصد بود و متوسط شاخص برداشت رقم Santa Maria برابر 61/55 درصد بود که این نتایج این تحقیق نشان می دهد که رقم Santa Maria دارای دامنه تغییرات بیشتر از رقم Sajama  بوده، و در عین حال این رقم دارای عملکرد و شاخص برداشت بیشتری از Sajama   بوده است.